Massage bạch huyết là một liệu pháp massage trị liệu nhẹ nhàng, giúp kích thích hệ bạch huyết hoạt động hiệu quả hơn, từ đó loại bỏ độc tố và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng Mầm Spa tìm hiểu về những lợi ích của massage bạch huyết, đối tượng phù hợp và hướng dẫn thực hiện tại nhà một cách an toàn và hiệu quả.
Massage bạch huyết là gì?
Massage bạch huyết, còn được gọi là dẫn lưu bạch huyết bằng tay, là một loại hình massage y tế chuyên biệt. Phương pháp này có thể hỗ trợ điều trị phù bạch huyết – tình trạng dịch bạch huyết tích tụ ở một số vùng trên cơ thể do không thể thoát đi hiệu quả.
Massage bạch huyết giúp cải thiện dòng chảy của dịch bạch huyết, từ đó làm giảm sưng phù. Việc massage một vùng không bị sưng sẽ tạo không gian cho dịch bạch huyết chảy đến đó từ các vùng bị tắc nghẽn.
Có hai loại dẫn lưu bạch huyết:
- Dẫn lưu bạch huyết bằng tay (MLD): được thực hiện bởi một chuyên gia trị liệu có trình độ.
- Dẫn lưu bạch huyết đơn giản: là kỹ thuật mà bạn có thể tự thực hiện tại nhà.
Nếu muốn học cách tự thực hiện dẫn lưu bạch huyết đơn giản tại nhà, bạn nên tìm hiểu kỹ thuật này từ các chuyên gia để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả. Điều này đặc biệt quan trọng vì bạn cần biết chính xác vị trí cần massage và mức độ lực tác động phù hợp. Việc thực hiện không đúng cách có thể không mang lại hiệu quả hoặc thậm chí gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.
Massage bạch huyết: Không chỉ dành cho bệnh nhân ung thư vú
Massage bạch huyết thường được sử dụng để giảm phù nề sau phẫu thuật ung thư vú, nhưng liệu pháp này còn mang lại nhiều lợi ích cho các tình trạng sức khỏe khác, bao gồm:
- Viêm khớp dạng thấp: Đây là tình trạng viêm khớp mãn tính gây đau, sưng và cứng khớp. Massage bạch huyết có thể giúp giảm viêm và cải thiện phạm vi chuyển động của khớp.
- Đau cơ xơ hóa: Tình trạng này gây đau mãn tính ở cơ và khớp. Massage bạch huyết có thể giúp giảm đau và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
- Suy tĩnh mạch mãn tính: Xảy ra khi các tĩnh mạch chân không hoạt động hiệu quả, khiến máu khó lưu thông từ chân về tim. Massage bạch huyết có thể cải thiện lưu thông máu và giảm sưng phù ở chân.
- Phù mỡ (Lipedema): Tình trạng này xảy ra khi mỡ thừa tích tụ ở phần dưới cơ thể, chặn đường bạch huyết và gây phù bạch huyết. Massage bạch huyết có thể giúp giảm sưng và cải thiện dòng chảy bạch huyết.
Hướng dẫn tự thực hiện massage bạch huyết tại nhà
Massage bạch huyết không chỉ là một liệu pháp chuyên nghiệp mà còn có thể được thực hiện đơn giản ngay tại nhà. Các chuyên gia trị liệu, chẳng hạn như nhà vật lý trị liệu hoặc chuyên viên massage được chứng nhận về dẫn lưu bạch huyết bằng tay, có thể hướng dẫn bạn các kỹ thuật cơ bản để tự thực hiện.
Bạn có thể thực hiện hầu hết các bài tập này ở tư thế đứng, ngồi hoặc nằm, miễn là bạn cảm thấy thoải mái.
Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi thực hiện massage bạch huyết:
- Chỉ nên tác động nhẹ nhàng lên da, không ấn mạnh đến mức cảm thấy các cơ bắp bên dưới.
- Giữ cho bàn tay được thả lỏng khi massage.
- Tránh massage các khu vực bị sưng hoặc nhiễm trùng.
- Không massage các khu vực đã điều trị ung thư.
- Uống thêm 2-4 ly nước sau mỗi lần massage để giúp thanh lọc cơ thể.
- Trong quá trình massage, bạn không nên cảm thấy đau hoặc da bị đỏ.
- Không sử dụng kem dưỡng da hoặc bất kỳ sản phẩm nào khác, chỉ sử dụng tay trần để massage.
Chuẩn bị trước khi massage
Các phương pháp chuẩn bị sau đây sẽ giúp kích thích hệ bạch huyết và chuẩn bị cho các hạch bạch huyết tiếp nhận dịch bạch huyết hiệu quả hơn trước khi thực hiện massage.
Bài tập thở kích thích hệ bạch huyết
Hít thở sâu đóng vai trò như một “máy bơm” giúp đẩy dịch bạch huyết qua các mạch và hạch bạch huyết, hỗ trợ quá trình thải độc tự nhiên của cơ thể.
Cách thực hiện:
- Đặt hai tay lên xương sườn.
- Hít vào chậm và sâu, cảm nhận luồng khí tràn xuống bụng.
- Thở ra từ từ qua miệng.
- Nghỉ ngơi một chút giữa các nhịp thở.
- Lặp lại 5 lần.
Massage bạch huyết vùng cổ trước
Dịch bạch huyết thường có xu hướng ứ đọng ở vùng cổ. Do đó, việc massage vùng này sẽ giúp kích thích lưu thông bạch huyết, tạo điều kiện cho việc dẫn lưu dễ dàng hơn ở các khu vực khác. Dưới đây là các bước massage vùng cổ trước theo khuyến nghị của Dịch vụ Y tế Quốc gia Vương quốc Anh (NHS):
- Đặt ngón trỏ và ngón giữa của mỗi bàn tay vào hai bên cổ, ngay dưới dái tai.
- Nhẹ nhàng trượt các ngón tay xuống phía vai để kéo căng da, sau đó thả lỏng.
- Lặp lại 10-15 lần.
- Di chuyển tay xuống thấp hơn và lặp lại cho đến khi massage toàn bộ vùng cổ trước.
Massage bạch huyết vùng cổ sau
Tương tự như vùng cổ trước, massage vùng cổ sau cũng có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình dẫn lưu bạch huyết. Bạn có thể thực hiện các bước sau để massage vùng cổ sau:
- Đặt lòng bàn tay lên phía sau cổ, gần chân tóc.
- Nhẹ nhàng trượt hai tay dọc theo cổ về phía cột sống.
- Lặp lại 10-15 lần.
Massage bạch huyết vùng dưới cánh tay
Các hạch bạch huyết dưới cánh tay đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn lưu dịch bạch huyết từ các bộ phận khác của cơ thể. Do đó, việc massage vùng này sẽ giúp kích thích lưu thông bạch huyết, chuẩn bị cho quá trình dẫn lưu hiệu quả hơn. Lưu ý, không thực hiện các động tác này trên vùng da đã qua điều trị ung thư. Dưới đây là các bước massage vùng dưới cánh tay:
- Úp lòng bàn tay vào vùng dưới cánh tay.
- Nhẹ nhàng đẩy lòng bàn tay lên trên và hướng vào cơ thể.
- Lặp lại với cánh tay còn lại.
Massage bạch huyết vùng đầu gối
Các hạch bạch huyết phía sau đầu gối cũng là một phần quan trọng của hệ bạch huyết. Massage khu vực này sẽ giúp kích thích lưu thông bạch huyết từ phần dưới cơ thể. Thực hiện các bước sau để massage phía sau đầu gối:
- Đặt hai tay phía sau đầu gối, các ngón tay hướng vào nhau.
- Ấn nhẹ hai tay vào mặt sau của đầu gối và lăn nhẹ lên trên.
- Lặp lại với đầu gối còn lại.
Hệ bạch huyết đóng vai trò then chốt trong hệ thống phòng thủ của cơ thể. Dịch bạch huyết chảy qua các mạch bạch huyết, kết nối các hạch bạch huyết. Khi đi qua các hạch bạch huyết, các tế bào bạch cầu sẽ giữ lại và tiêu diệt các tác nhân gây hại như vi khuẩn.
Giống như máu trong hệ tuần hoàn, dịch bạch huyết luôn chuyển động liên tục. Nếu dòng chảy này bị gián đoạn, dịch bạch huyết có thể tích tụ và gây ra phù nề, thường là ở cánh tay hoặc chân. Tình trạng này được gọi là phù bạch huyết.
Massage bạch huyết thường là một phần của chương trình điều trị được gọi là liệu pháp giảm phù bạch huyết (DLT). Phương pháp này kết hợp với chăm sóc da, tập thể dục và sử dụng quần áo/băng ép. Sự kết hợp này có thể cải thiện tuần hoàn trong toàn bộ hệ bạch huyết, giúp kiểm soát các triệu chứng của phù bạch huyết một cách hiệu quả.
Cuối cùng, đừng quên đặt câu hỏi cho Mầm nếu như bạn có thắc mắc nhé! Hoặc bạn có thể nhắn tin trực tiếp cho Mầm TẠI ĐÂY nhé!
Xem thêm:
- Massage abhyanga là gì, lợi ích và cách thực hiện
- Effleurage là gì? Tác dụng massage effleurage mang lại
- Massage giảm cân: “Trợ thủ” đắc lực cho hành trình giảm cân an toàn
